Andrzej Małkowski
Małkowski Andrzej Juliusz - (31.10.1888 - 15.1.1919), jeden z twórców pol. skautingu, wybitny instruktor i teoretyk harc., działacz polskiej organizacji młodzieżowych i niepodległościowych. Urodził się w Trębkach k. Kutna w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych i żołnierskich.
Uczył się w Warszawie, Tarnowie, Krakowie i we Lwowie, gdzie w 1906 w 6 Szkole Realnej uzyskał świadectwo dojrzałości. Był współzałożycielem abstynenckiej organizacji uczniów krakowskich "Młodzież". W 1908 rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. W kwietniu 1910 przeniósł się na Uniwersytet Jana Kazimierza, którego nie ukończył. Był członkiem Zarząd Głównego "Eleuterii" - federacji związków abstynenckich. Należał do "Eleusis", "Zarzewia", "Sokoła". W listopadzie 1909 otrzymał do przetłumaczenia klasyczny podręcznik twórcy skautingu Roberta Baden-Powella Scouting for Boys. Po zapoznaniu się z treścią M. stał się entuzjastą i propagatorem skautingi na ziemiach polskich; w 1909-12 brał udział we wszystkich pracach mających na celu rozwój polskiego skautingu. W czasie pierwszego kursu skautowego 20.3.-21.5.1911 omawiał poszczególne rozdziały przygotowywanego przez siebie podręcznika. W okresie kwiecień-lipiec 1911 ukazywała się arkuszami jego praca Scouting jako system wychowania młodzieży - pierwsza polska książka o skautingu. M. wszedł w skład pierwszej Komendy Skautowej, następnie Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W październiku 1911 rozpoczął wydawanie "Skauta", który wkrótce zdobył niezwykłą poczytność. M. traktował skauting jako nowy styl życia i metodę odrodzenia młodzieży. W marcu 1912 wyjechał do Londynu w celu zebrania materiału do nowego wydania swej książki. Po powrocie został odsunięty od pracy w "Skaucie" i Naczelnej Komendzie Skautowej. W 1913 zorganizował wycieczkę skautową na 3 Wszechbryt. Zlot Skautów w Anglii, gdzie nad pol. obozem powiewała biało-czerwona flaga i używano nazwy kraju wymazanego mapy świata. Za wybitne zasługi M. otrzymał od R. Baden-Powella skautowy medal "Za zasługi".
W czerwcu 1913 M. przeniósł się do Zakopanego, gdzie wziął ślub z Olgą Drahonowską. Rozwijał tam ożywioną działalność, tworząc silny, nie zależny ośrodek harcerski. Wraz z wybuchem wojny wstąpił na krótko do Legionów Polskich. Brał udział w pierwszych walkach, lecz zależność tych formacji od zaborcy austr. spowodowała jego wystąpienie. W wyniku próby utworzenia niepodległej Rzeczypospolitej Podhalańskiej musiał opuścić Zakopane.
Udał się do Anglii, a potem do Stanów zjednoczonych, gdzie zakładał polskie drużyny skautowe wśród wychodźstwa. Od września 1915 do września 1916 pełnił funkcję skautmistrza związkowego w Związku Sokołów Polskich w Ameryce. Próbował zorganizować z "Sokołów" Legion Polski do walki z Niemcami. Wobec braku poparcia ze strony władz związku przybył do Kanady, gdzie wstąpił w grudniu 1916 do wojska. W styczniu 1917 wraz z grupą "Sokołów" został przyjęty do Wojsk. Szkoły Piechoty, którą ukończył w kwietniu. Następnie służył w armii kanadyjskiej, walczył na froncie we Francji. W listopadzie 1918 został przeniesiony do armii gen. Józefa Hallera. Wysłany w misji wojsk. do polskich oddziałów w Odessie zginął w czasie podróży w wyniku zatonięcia statku, którym płynął. Imię Małkowskiego nosiło i nosi wiele drużyn i kręgów instruktorskich. Ważniejsze prace: "Scouting jako system wychowania młodzieży", "Jak skauci pracują".
|